Jeszcze kilkanaście dni temu upajaliśmy się wiosennym styczniem, a niektórzy wieszczyli wręcz zimę bez śniegu i mrozu. Od jakiegoś czasu zima jednak daje znać o sobie – najpierw boleśnie uderzyła w kolej i linie energetyczne, a nas, przy kilkunastostopniowych mrozach, raczy porannymi „przyjemnościami” odśnieżania samochodów, chodników itp. W końcu to jednak zupełnie normalne – śnieg i mróz w styczniu czy lutym. Zakończyliśmy trudny rok 2013 zupełnie przyzwoitymi wynikami drugiego półrocza, z umiarkowanym optymizmem patrzymy na rok 2014, a jeszcze większe biznesowe nadzieje wiążemy z latami kolejnymi. Zachęcam wszystkich naszych Czytelników do zapoznania się z interesującymi opiniami na temat perspektyw polskiego budownictwa, które w rozmowie z redakcją przedstawia przewodniczący zarządu SPC Andrzej Ptak.

Te w sumie optymistyczne prognozy obciążone są jednak zagrożeniami, na których chciałbym się dzisiaj skoncentrować. Mówiąc najogólniej, są one związane z szeroko rozumianymi regulacjami w zakresie polityki klimatycznej Unii Europejskiej. Od prawie dekady, a konkretnie od roku 2005, jako przemysł funkcjonujemy w ramach tzw. europejskiego systemu handlu emisjami. Jak dotąd, związane jest to głównie z emisją CO2, ale trzeba pamiętać, że to dopiero początek listy.

Emisja CO2 jest naturalnym zjawiskiem towarzyszącym produkcji cementu, wynikającym z konieczności uzyskania w procesie technologicznym odpowiedniej ilości tlenku wapnia, podstawowego składnika minerałów tworzących klinkier portlandzki. Nie ma innej drogi uzyskania wymaganej ilości tego związku niż termiczny rozkład węglanu wapniowego. Przepraszam wszystkich za te chemiczne szczegóły, ale gwarantuję, że każdy, kto zaproponuje lepsze i tańsze źródło tlenku wapniowego niezbędnego do wyprodukowania 3,7 mld ton cementu – tyle dzisiaj rocznie produkuje świat – jest murowanym kandydatem do Nobla. Takie są fakty – w bardzo nowoczesnym przemyśle cementowym pracującym w Polsce aż 62% emitowanego CO2 pochodzi właśnie z procesu termicznego rozkładu węglanów! Jak dobitnie pokazał dobry dla cementu i polskiego budownictwa rok 2011, kiedy wyprodukowaliśmy prawie 19 mln ton cementu, takiej produkcji musi towarzyszyć emisja ok. 11 mln ton CO2. Podkreślam, że jest to produkcja w bardzo nowoczesnych instalacjach, gdyż z takimi mamy dzisiaj do czynienia w polskim przemyśle cementowym.

W tych wszystkich dywagacjach i wyliczeniach nie odnoszę się do rzeczywistego wpływu CO2 na procesy globalnego ocieplenia klimatu. Mając swoją opinię w tym względzie, chcę wyraźnie podkreślić, że polski przemysł cementowy bardzo poważnie traktuje problemy ochrony środowiska i ochrony klimatu. Najlepszym dowodem na to jest ograniczenie jednostkowej emisji CO2 o 31% w porównaniu do roku 1990, drastyczne ograniczenie emisji pyłowych, czy też zmniejszenie jednostkowego zużycia energii elektrycznej o 25 %. Osiągnięto to inwestując ponad 10 mld złotych w modernizację istniejących i budowę nowych linii produkcyjnych. Śmiało można powiedzieć, że dzisiaj Europa zazdrości Polsce tak nowoczesnego przemysłu.

Aby nie było jednak zbyt pięknie i słodko, wrócę do zagrożeń. Otóż, cały polski i europejski przemysł energochłonny – w tym przemysł cementowy – staje wobec przesadnie ambitnych celów polityki klimatycznej forsowanej przez Komisję Europejską.

Który rozsądny inwestor zainwestuje w polski, czy też szerzej, europejski sektor cementowy, czytając treść komunikatu Komisji Europejskiej z 22 stycznia 2014 roku, w którym zapowiedziano wzrost celu redukcyjnego w emisji CO2 do roku 2030 o 40% w porównaniu do roku 1990? Kto podejmie poważną biznesową decyzję, pamiętając, że Komisja daje sobie pełne prawo do utworzenia tzw. rezerwy stabilizacyjnej, czy też ingerencji w listę sektorów dotychczas uprawnionych do otrzymywania pewnej ilości darmowych uprawnień do emisji CO2? Szczególnie my, w Polsce, będąc wschodnią rubieżą europejskiego systemu handlu emisjami, musimy pamiętać, że produkujemy lokalnie, dając zatrudnienie, płacąc podatki, ale działamy na rynku globalnym. Poważne decyzje inwestycyjne podejmowane globalnie nie są i nie będą uwzględniały elementów sentymentalnych – biznes robi się tam, gdzie warunki inwestowania są korzystniejsze. Europa musi się wyrwać z tego schizofrenicznego klinczu, w którym z jednej strony mówi się o potrzebie reindustrializacji i zwiększeniu udziału przemysłu w europejskim PKB,
przynajmniej do poziomu 20% (z dzisiejszych 16%), a z drugiej strony nakłada się klimatyczne pęta, które mogą prowadzić do ucieczki przemysłu ze Starego Kontynentu. W tym wszystkim pocieszające jest tylko to, że polskie, racjonalne stanowisko w sprawie europejskiej polityki klimatycznej jest ostatnio jakby trochę lepiej przyjmowane.

Przepraszam za monotematyczność dzisiejszego „wstępniaka”, ale proszę mi wierzyć, właśnie te problemy zdominowały u nas początek roku i będą decydować o przyszłości branży w wielu kolejnych latach. A poza tym – wszystko normalnie. Intensywnie pracujemy nad szczególnym wydarzeniem, którym jest kolejna edycja Dni Betonu, realizujemy wiele ważnych dla branży zadań, wśród których istotne miejsce zajmuje kontakt z naszymi Czytelnikami na łamach kwartalnika BTA.

Jan Deja