Pod koniec czerwca 2014 r., Zarządzeniem Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, zostaną opublikowane nowe Ogólne Specyfikacje Techniczne (OST) dotyczące betonu nawierzchniowego – poinformował 16 maja Wacław Michalski, dyrektor ds. technologii GDDKiA. Tematyce związanej z nowymi OST czyli dokumentami, na które czeka środowisko projektantów i wykonawców dróg poświęcone było seminarium zorganizowane przez Stowarzyszenie Producentów  Cementu w trzecim dniu XX Międzynarodowych Targów Budownictwa Drogowego Autostrada – Polska.

Seminarium pt. „Beton – wiemy jak i dlaczego – Nowe Ogólne Specyfikacje Techniczne” odbyło się  16 maja 2014 r. i było jednym z ważniejszych wydarzeń XX Międzynarodowych Targów Budownictwa Drogowego „Autostrada – Polska”, które odbywały się w Kielcach. Wzięło w nim udział około 100 osób. Seminarium otworzył Andrzej Ptak, przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu.

- Nie sposób nie wspomnieć o tym, że spotykamy się podczas dwudziestych, jubileuszowych targów Autostrada - Polska. Na wszystkich 20 edycjach byliśmy obecni jako stowarzyszenie i mówiliśmy o drogach betonowych, co zostało zauważone i przypomniane zarówno podczas otwarcia targów jak i w trakcie ich trwania – mówił prezes Andrzej Ptak. - Te 20 lat nie zostało stracone. Beton jest dzisiaj pełnoprawnym rozwiązaniem na polskich drogach. Wykonawcy wiedzą także jak robić drogi z betonu – to m.in. pokazujemy podczas naszego seminarium. Z drugiej strony praca wykonana przez zespół pod kierownictwem prof. Jana Dei dotycząca Ogólnych Specyfikacji Technicznych już zaczyna owocować. Materiały zostały zawieszone na stronie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad i niedługo pojawią się w postaci zarządzenia. Praktycy, którzy budują drogi i obiekty inżynierskie z betonu podkreślają, że czekają na te nowe wytyczne.

BETONOWE BUDOWNICTWO – STAN OBECNY

- Podczas pierwszych targów Autostrada – Polska, w 1995 roku, na konferencji pt. Trwałe i bezpieczne nawierzchnie” wystąpiłem z referatem i stawiałem pytanie, dlaczego nie budować dróg i autostrad betonowych? Pamiętam w przerwie konferencji osoby związane z drogownictwem pytały mnie: po co ty wychodzisz z tym betonem? Mówili: my wybudowaliśmy autostrady asfaltowe w Libii, Iraku i zrobimy je także w Polsce. Jednak Stowarzyszenie Producentów Cementu prowadziło systematyczną akcję informacyjną.  Od 20 lat w prosty, inżynierski sposób, tłumaczymy że są inne możliwości budowy dróg – budowa dróg z betonu. Uświadamiamy, że beton jest rozwiązaniem, które w dużej skali może zafunkcjonować na polskich drogach. Patrzymy na to w gospodarski sposób, gdyż zależy nam byśmy wybudowali trwałe i bezpieczne nawierzchnie drogowe. Dzisiaj – po 20 latach - z satysfakcją mogę powiedzieć, że w tej dziedzinie wiele zrobiono – mówił prof. Jan Deja, dyrektor Biura Stowarzyszenia Producentów Cementu zaczynając referat pt. „Betonowe budownictwo drogowe w Polsce – stan obecny”.

Fakty podkreślające możliwości betonu na nawierzchniach betonowych to: większa trwałość, brak zjawiska koleinowania, wysoka nośność i żywotność dróg betonowych nawet przy największych obciążeniach, jasność nawierzchni, która wpływa na poprawę bezpieczeństwa. – Są badania kanadyjskie mówiące o 5-7% oszczędnościach paliwa przy jeździe po nawierzchniach betonowych w porównaniu do bitumicznych. Dotyczy to samochodów o dużej ładowności. Wreszcie niższe „whole life costs” w przypadku dróg betonowych. Przy obliczeniach kosztów powinniśmy brać pod uwagę nie tylko koszty budowy, ale także koszty utrzymania drogi w kolejnych latach, które są zdecydowanie niższe dla dróg betonowych. Jasność nawierzchni betonowych powoduje także niższe koszty oświetlenia dróg betonowych. Mamy dane austriackie na ten temat – mówił prof. Jan Deja.

Prof. Deja dodał, że Polska jest obecnie europejskim liderem w budowie betonowych dróg lokalnych. – Według naszych ocen tylko w województwie małopolskim powstało około 220 km takich dróg, a pierwsze pojawiły się w 1997 roku. W minionym roku powstało także wiele dróg lokalnych z betonu wałowanego. To interesujące rozwiązanie – tłumaczył prof. Deja. – Mamy satysfakcję, że jako stowarzyszenie wykonaliśmy dużą akcję informacyjną dotyczącą budowy lokalnych dróg betonowych. Dzisiaj przedstawiciele samorządów bazują na tej wiedzy, którą od lat przekazujemy. Dzięki temu samorządowcy świadomie mogą podejmować decyzje o wyborze nawierzchni betonowej.

Zdaniem prof. Dei satysfakcją dla stowarzyszenia jest także fakt, iż znaczące odcinki autostrad i dróg ekspresowych w Polsce mają nawierzchnię betonową. Sieć tych strategicznych dróg wykonanych z betonu ma około 700 km długości. Wśród tych dróg betonowych możemy m.in. wymienić autostradę A4 od zachodniej granicy do Wrocławia, 5 kilometrowy odcinek A4 przed wschodnią granicą w Korczowej, drogę ekspresową S8 na terenie województwa łódzkiego czy autostradę A2 na odcinku Nowy Tomyśl – Świecko. Do wykonania pozostały betonowa autostrada A1 na odcinku Stryków – Tuszyn i jej kolejny odcinek Tuszyn – Pyrzowice. – Zawsze to podkreślam, że na polskich drogach jest miejsce dla wielu rozwiązań. Beton jest uzasadnioną alternatywą w przypadku dużego natężenia ruchu i ruchu pojazdów ciężkich – dodał prof. Deja.

BETON TAŃSZY OD ASFALTU

W kolejnym referacie, Piotr Smolarczyk właściciel firmy BUDPOL z Częstochowy omówił „Zakres praktyczny układania nawierzchni betonowych na przykładzie drogi krajowej DK94”.

Firma BUDPOL powstała na początku lat 90. Obecnie BUDPOL dysponuje 8 układarkami do betonu i jest w stanie realizować nawierzchnie betonowe o szerokościach od 50 cm do 15,5 metra. BUDPOL brał udział nie tylko w remoncie drogi krajowej DK94, ale także w budowie kolejnych odcinków betonowej drogi ekspresowej S8. Sprzęt BUDPOL-u układa również betonowe nawierzchnie na polskich lotniskach.

– Przy kategoriach dróg KR5 i KR6 wybranie technologii betonowej jest dużo tańsze niż technologii asfaltowej – mówił prezes Piotr Smolarczyk. – Obecnie budujemy nową drogę startową na lotnisku w Pyrzowicach i prowadzimy prace na lotnisku Okęcie. Wykonujemy także nawierzchnie betonowe w Porcie Gdynia. Nasza firma zajmuje się realizacją nawierzchni z betonu wałowanego. W ten sposób wykonujemy podbudowy z betonu.

Zdaniem prezesa Piotra Smolarczyka warto budować drogi i nawierzchnie betonowe także ze względu na estetykę. – Prowadzimy prace nad możliwościami nadania betonowi ciekawej faktury. Dotychczas faktura była nadawana poprzez szczotkowanie i w celu uszorstnienia nawierzchni. My chcemy stosować np. wytłoczenia betonu w formie kostki brukowej, bruku. Wtedy wykonujemy nawierzchnię dwuwarstwowo i stosujemy beton z eksponowanym kruszywem.

Prezes Smolarczyk przedstawił szczegóły realizacji betonowych odcinków i skrzyżowań remontowanej drogi DK94. Mówił także o ewentualnych naprawach nawierzchni betonowej. – Ten proces nie jest ani trudny, ani czasochłonny, ani drogi. 100 metrów kwadratowych nawierzchni betonowej jesteśmy w stanie wymienić w ciągu 16 godzin. Jeżeli ta nawierzchnia jest tylko zdegradowana, wykruszona - jesteśmy w stanie ją naprawić jeszcze szybciej – w ciągu 10 godzin – mówił Piotr Smolarczyk. - Najpierw wykonujemy mikrofrezowanie. Ściągamy 3-5 mm nawierzchni. Następnie nakładamy żywicę, a na nią kruszywo. Wałujemy nawierzchnię, a po godzinie – szczotkujemy. Naprawę nawierzchni uniemożliwiają tylko warunki temperaturowe – poniżej 0 stopni Celsjusza.

W 2013 roku firma BUDPOL wykonała nawierzchnię betonową na drodze gminnej w gminie Dobrzeń Wielki k. Opola. O tej drodze, która ma ponad 1,5 km długości, opowiedział uczestnikom seminarium Stefan Warzecha, kierownik Referatu Budownictwa Urzędu Gminy Dobrzeń Wielki.

OST – JEDNI KOŃCZĄ, INNI ZACZYNAJĄ

W kolejnej części seminarium przedstawiono informacje dotyczące Ogólnych Specyfikacji Technicznych. Wacław Michalski, dyrektor ds. technologii Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz jego zastępca Witold Zapaśnik, przedstawili referat pt. „Ogólne Specyfikacje Techniczne – stan aktualny”

Przypomnijmy, że prace nad specyfikacjami dotyczącymi betonów nawierzchniowych zespół specjalistów pod kierownictwem prof. Jan Dei ze Stowarzyszenia Producentów Cementu rozpoczął 3 lata temu.  Podczas seminarium prof. Deja przypomniał proces tworzenia tych nowych dokumentów w referacie pt. „Nowe Ogólne Specyfikacje Techniczne (OST) dla betonu i nawierzchni betonowych”. Efekt pracy zespołu został jesienią 2013 r. opublikowany na stronie internetowej GDDKiA do konsultacji.

– OST dotyczą wszystkich technologii i materiałów stosowanych w drogownictwie. Jedne zespoły kończą pracę, inne są w połowie, a jeszcze inne na początku drogi. Jest mnóstwo problemów, które przy tym należy rozwiązać i powinni to zrobić specjaliści, tacy którzy pracują w branży i mają doświadczenie praktyczne, o które nie zawsze łatwo w Polsce. Jeżeli chodzi o specyfikacje na betony nawierzchniowe, to konsultacje praktycznie są zakończone. W przyszłym tygodniu dokumenty powinny zostać opublikowane na stronie internetowej GDDKiA. OST dotyczące betonu mogą być wprowadzone do użytkowania zarządzeniem Dyrektora Generalnego. By tak się stało muszą przejść pewien ciąg legislacyjny, który będzie trwał około miesiąca – tłumaczył dyrektor Michalski. Według dyrektora Michalskiego OST dotyczące betonów nawierzchniowych ukażą się w formie zarządzenia pod koniec czerwca br.

Nad OST dotyczącymi obiektów mostowych pracuje zespół pod kierownictwem prof. Tomasza Siwowskiego z Politechniki Rzeszowskiej. Prace zespołu trwają.

Piotr Piestrzyński